Lào đánh giá lại tác động của đập Xayaburi

Chính phủ Lào sẽ thuê công ty tư vấn quốc tế đánh giá tác động môi trường của dự án đập Xayaburi, trong thời gian 1 năm tới chứ không lâu đến 10 năm như một số tổ chức môi trường yêu cầu.

Xayaburi ở phía bắc Lào, đây là dự án đầu tiên trong tổng số 11 công trình dự kiến xây dựng trên dòng chính của Mekong. Dự án này bị các nước láng giềng và nhiều tổ chức quốc tế phản đối, và cho rằng bản đánh giá tác động môi trường đưa ra chưa hoàn chỉnh.

Theo Bloomberg, Lào muốn nghiên cứu xem dự án Xayaburi có gây ra những tác động tiêu cực tới môi trường sống của nhiều loài cá và sản xuất lúa gạo ở khu vực hạ lưu sông Mekong, như các nước Việt Nam, Thái Lan và Campuchia đã cảnh báo.

"Chúng tôi thảo luận về kế hoạch thuê tư vấn quốc tế và sau đó yêu cầu các nhà phát triển tài trợ cho hoạt động nghiên cứu bổ sung. Chúng tôi đang tạm thời trì hoãn dự án", ông Daovong Phonekeo, giám đốc Tổng cục Điện lực thuộc Bộ Năng lượng và khoáng sản Lào phát biểu. Ông cho biết thêm là sẽ yêu cầu nhà thầu chính - công ty xây dựng Ch Karnchang của Thái Lan - hỗ trợ tài chính cho việc đánh giá.

Vị trí các dự án đập thủy điện dự kiến trên dòng chính sông Mekong. Đồ họa: Đào Trọng Tứ.

Daovong Phonekeo nói thêm: "Chi phí của nghiên cứu này phục thuộc rất nhiều vào việc cần thuê bao nhiêu chuyên gia, thời gian hoàn thành bản đánh giá là khoảng từ 6 đến 12 tháng, chứ không cần đến 10 năm để nghiên cứu như khuyến cáo vài tháng trước của một số nước hạ lưu sông Mekong".

Tuy nhiên, bà Supamas Trivisvavet, phó giám đốc điều hành, đại diện của nhà thầu Ch Karnchang lại khẳng định, họ vẫn chưa nhận được thư đề nghị xem xét hỗ trợ tài chính thuê công ty tư vấn quốc tế từ Lào.

Hôm qua, Tổ chức bảo vệ thiên nhiên quốc tế (WWF) phát đi thông cáo kêu gọi, khi đánh giá lại dự án Xayaburi, các nhà tư vấn cần phải cam kết sử dụng những mô hình tối ưu hiện nay của ngành công nghiệp thủy điện.

Theo Tiến sĩ Jianhua Meng, chuyên gia về Thủy điện bền vững của WWF, tư vấn có thể thể hiện cam kết sử dụng những mô hình tối ưu bằng cách thực hiện đánh giá dựa vào những biện pháp và công cụ tốt nhất hiện nay, đặc biệt là Nghị định thư về Đánh giá Thủy điện Bền vững (HSAP) mà WWF và đối tác đã xây dựng cùng với Hiệp hội Thủy điện Quốc tế.

Ngoài ra, còn có thể tham khảo Công cụ Đánh giá Thuỷ điện Bền vững Lưu vực sông lớn dành riêng cho sông Mekong do Uỷ ban sông Mekong phối hợp với Ngân hàng phát triển châu Á xây dựng.

Mới đây, Trung tâm Cá Thế giới (Worldfish) cùng với Quỹ Nông lương Liên hiệp quốc (FAO) và WWF đã tiến hành đánh giá về bản Đánh giá Tác động Môi trường đập Xayaburi (EIA) và cho biết “Đánh giá EIA về Xayaburi đã không đạt được tiêu chuẩn quốc tế do có nhiều thiếu sót và sai sót trong quá trình thực hiện".

Hương Thu